De balans – hoe gebruik je dit deel van de jaarrekening?

Ga je snel over de balans in je zakelijke jaarrekening omdat je niet zeker bent wat de cijfers willen zeggen?

Je bent zeker niet de enige.

Dat betekent echter wel dat je ook het grote plaatje mist: de nettowaarde van je bedrijf, hoeveel geld je hebt, en waar dat geld bewaard wordt.

In dit artikel gidsen we je door de basistermen. Bovendien tonen we hoe je de jaarrekening als een geheel leest, zodat je waardevolle inzichten in je bedrijf kan krijgen.

Dit behandelen we:

• Wat is een balans en waarom is het belangrijk?
• De onderdelen van een balans
• Wat zijn activa?
• Wat zijn schulden?
• Wat is het eigen vermogen?
• Hoe je de balans leest
• Balans versus cashflowoverzicht versus winst-en-verliesrekening
• Conclusie

Wat is een balans en waarom is het belangrijk?

Het is één van de drie kernonderdelen van de jaarrekening.

De balans geeft een overzicht van de staat van je zakelijke financiën op een specifiek moment, ook gekend als de balansdatum.

Het wordt normaal gebruikt naast de twee andere delen van de jaarrekening: de winst-en-verliesrekening (ook gekend als de resultatenrekening) en het jaarverslag.

Omdat de balans elke transactie weergeeft sinds de start van je bedrijf, onthult het de algemene financiële gezondheid van je bedrijf.

Het vertelt je precies wat je bedrijf bezit en wat het verschuldigd is, evenals het bedrag dat je als eigenaar geïnvesteerd hebt.

Wat het echter niet kan doen, is je op zich een beeld geven van de trends over een langere periode.

Daarom moet je je laatste balans vergelijken met vorige balansen om te bekijken hoe je financiën in de loop van de tijd veranderd zijn.

Dan zal je kunnen zien hoe ver je bedrijf sinds de eerste dag gekomen is.

De onderdelen van een balans

De balans bestaat uit drie delen:

• Activa
• Schulden
• Eigen vermogen

De manier waarop ze op het overzicht worden weergegeven, is gebaseerd op de fundamentele boekhoudkundige rekensom:

Activa = schulden + eigen vermogen

De verhouding moet altijd in balans zijn, vandaar de naam.

Dit komt doordat je bedrijf moet betalen voor alle dingen die het bezit (activa) door ofwel geld te lenen (schulden aangaan) of het van jou te nemen, de eigenaar (het eigen vermogen gebruiken).

Laten we elk deel van de balans in meer detail bekijken.

Wat zijn activa?

Activa vertegenwoordigen het gebruik van fondsen. Ze zijn alle dingen van waarde die je bedrijf bezit of die toe te schrijven zijn aan je bedrijf.

Het bedrijf zal cash gebruiken of andere fondsen die verstrekt zijn door een schuldeiser of investeerder om activa te verwerven.

Activa zijn op de balans gerangschikt van boven naar beneden in volgorde van hun liquiditeit. Dit is hoe makkelijk je de bezitting kan omzetten naar cash (vooral om snel aan betalingsverplichtingen te kunnen voldoen).

Je zal opmerken dat ze ook verdeeld zijn in vlottende activa, vaste activa en immateriële activa.

Vlottende activa kunnen omgezet worden naar cash in minder dan één jaar. Dit omvat geld op de bank, handelsvorderingen, vooruitbetaalde kosten en voorraad.

Vaste activa vertegenwoordigen het gebruik van cash om activa te kopen met een levensduur langer dan één jaar, zoals grond, gebouwen, machines en apparatuur, meubels en uitrusting, en verbeteringen aan het erfpacht.

Immateriële activa hebben een onbepaalde levensduur en kunnen nooit omgezet worden naar cash.

Voor de meeste analyse-doeleinden worden immateriële activa genegeerd als activa en afgetrokken van het eigen vermogen, omdat hun waarde moeilijk te bepalen is.

Immateriële activa zijn bijvoorbeeld onderzoek en ontwikkeling, patenten, marktonderzoek en goede doelen. Ze zijn vergelijkbaar met vooruitbetaalde kosten omdat je een voordeel koopt dat op een later tijdstip uitgekeerd zal worden.

Wat zijn schulden?

Schulden zijn geldbronnen of een equivalent die door kredietverstrekkers in het bedrijf geïnvesteerd zijn.

Kredietverstrekkers zijn voornamelijk handelsleveranciers, medewerkers, belastingdiensten en financiële instellingen. Deze bron van fondsen laat je bedrijf de activiteiten verder zetten of uitbreiden.

Schulden op de balans zijn opgesplitst in kortlopende en langlopende schulden.

Kortlopende schulden zijn verplichtingen die vervallen en binnen de twaalf maanden betaald moeten worden. Ze zijn gerangschikt in volgorde van hun vervaldatum.

Deze omvatten handelsrekeningen, toegerekende uitgaven, en kortlopende delen van langlopende schulden.

Langlopende schulden zijn de verplichtingen die te betalen zijn in het komende jaar of jaren, zoals het langlopende deel van schulden op lange termijn en leningen aangegaan bij eigenaars.

Wat is het eigen vermogen?

Dit deel vertegenwoordigt het aandeel van de eigenaars in de financiering van alle activa.

Als je alle middelen die je bedrijf bezit (de activa) optelt en alle aanspraken van derden (de schulden) aftrekt, is de rest het eigen vermogen.

Dit deel bevat gewoonlijk twee kernelementen.

Het eerste is geld dat in het bedrijf gestoken is, in de vorm van een investering in ruil voor een deel van het eigendom, meestal weergegeven door aandelen.

Het tweede zijn inkomsten die je bedrijf na verloop van tijd opbrengt en behoudt.

Hoe je de balans leest

Voordat je in de informatie op je balans duikt, moet je zeker zijn dat deze in balans is.

Is de waarde van je totale activa gelijk aan de samengetelde som van schulden en eigen vermogen (passiva)?

Als het niet in evenwicht is, moet je het probleem onderzoeken. Er zijn misschien onjuiste of misplaatste data, fouten op voorraadniveau, of misrekeningen door de wisselkoers.

Algemeen betekent een positieve balans dat er waarde in het bedrijf zit voor jou als eigenaar.

Een negatieve balans betekent dat er meer schulden dan activa zijn, dus algemeen gezien is er geen waarde in het bedrijf voor jou beschikbaar op dat moment.

Je bedrijf kan winst gemaakt hebben in een bepaald boekjaar en nog steeds een negatieve balans hebben als er een reeks verliezen was de voorgaande jaren.

Wanneer je je activa bekijkt, kan het helpen de splitsing te zien tussen vlottende en vaste.

Zijn je activa gelijk verdeeld of zit al het geld in vaste activa, bijvoorbeeld? De verdeling van je activa kan je helpen potentiële cashflowproblemen te identificeren.

Wanneer je je schulden bekijkt, neem opnieuw een kijkje naar de verdeling van kortlopende versus langlopende schulden voor inzichten in je cashflow.

Als je geld geleend hebt aan het bedrijf, kan de grootste schuldeiser de rekening van de aandeelhouderslening zijn.

Een andere manier om informatie te halen uit de balans is met financiële ratioanalyse.

De belangrijkste types ratio’s die de balans gebruiken, zijn liquiditeitsratio’s en efficiëntieratio’s. Wees je ervan bewust dat sommige ratio’s informatie nodig hebben uit meer dan één jaarrekening.

Liquiditeitsratio’s geven informatie over hoe goed je bedrijf aan zijn verplichtingen kan voldoen.

Bijvoorbeeld, de verhouding tussen schulden en eigen vermogen (berekend als totaal schulden / totaal eigen vermogen) is een maatstaf die de capaciteit van je bedrijf toont om voor zijn schulden te betalen met eigen vermogen, als dat nodig zou zijn.

De current ratio, ook wel courante of vlottende ratio genoemd, (vlottende activa / kortlopende schulden) zegt je of je de capaciteit hebt om al je schulden te betalen in de komende twaalf maanden.

Efficiëntieratio’s of activiteitsratio’s focussen vooral op vlottende activa om te tonen hoe goed je bedrijf zijn werkcyclus beheert, waaronder vorderingen, schulden en voorraad.

Deze ratio’s kunnen inzicht geven in je operationele efficiëntie.

Balans versus cashflowoverzicht versus winst-en-verliesrekening

De balans toont een momentopname van je activa en passiva (schulden en eigen vermogen) op een specifiek tijdstip.

Het toont echter niet hoeveel geld gespendeerd is, noch hoeveel winst of inkomsten gegenereerd zijn.

Dit komt omdat de balans niet je effectieve financiële activiteit toont van een bepaalde periode. Het geeft alleen de resultaten weer van wat je bedrijf bezit en verschuldigd is als gevolg van die activiteit.

Daarom moet je alle drie de financiële overzichten bekijken om een algemeen beeld te krijgen van de prestaties.

De winst-en-verliesrekening zal je zakelijke inkomsten, kosten en uitgaven samenvatten, zodat je uiteindelijk kan begrijpen of je winstgevend bent geweest.

Een cashflowoverzicht helpt je begrijpen hoeveel geld het bedrijf binnenkwam en buitenging tijdens die periode en waar het uitgegeven is.

Dit overzicht toont je niet zozeer de financiële gezondheid van je bedrijf, maar geeft je wel een idee van waar het geld naartoe gaat en hoe je mogelijks anders kan budgetteren.

Conclusie

Hoewel de balans slechts een deel van het financiële plaatje is, is het onmisbaar om te begrijpen hoe je bedrijf bekostigd wordt en wat de waarde is van de activa die het bezit.

Begin vertrouwd te raken met de informatie in de balans. Het zal veel inzichten onthullen in je cashflowbeheer en je capaciteit om je verplichtingen te betalen zodra ze zich voordoen.